سعید نورسی: زندگی‌ای سرشار از حکمت، مبارزه و ایمان
سعید نورسی در سال ۱۸۷۸ در روستایی در شرق ترکیه به دنیا آمد و در ۲۳ مارس ۱۹۶۰ در جنوب شرقی ترکیه درگذشت.
حکمت و تحصیلات او
سعید نورسی با داشتن ذهنی تیزبین، حافظه‌ای خارق‌العاده و توانایی‌های برجسته، از سنین جوانی توجه همگان را به خود جلب کرد. او تحصیلات خود را در نظام سنتی مدارس علوم دینی در مدت شگفت‌انگیزی – تنها سه ماه – به پایان رساند، در حالی که این روند معمولاً سال‌ها طول می‌کشد.
دوران جوانی او با جستجوی فعالانه دانش همراه بود و برتری علمی و دانشی او در مباحثات با علمای زمان آشکار شد. به دلیل نبوغ و توانایی‌های استثنایی‌اش، او لقب “بدیع‌الزمان” را دریافت کرد که به معنای “شگفتی دوران” است.
پس از تسلط بر علوم اسلامی در مدارس دینی، سعید نورسی به مطالعه علوم جدید پرداخت، روزنامه‌های آن زمان را دنبال می‌کرد و تحولات کشور و جهان را از نزدیک بررسی می‌نمود. او با تجربه‌ای مستقیم، مشکلات اساسی مناطق شرقی که در آن رشد کرده بود را درک کرد و نتیجه گرفت که مهم‌ترین نیاز، آموزش است.
تلاش‌های او برای آموزش و اصلاحات
در سال ۱۹۰۷، سعید نورسی به استانبول سفر کرد تا از ایجاد دانشگاهی در شرق ترکیه حمایت کند که در آن علوم مدرن و دینی به‌طور همزمان تدریس شوند. در استانبول، او به سرعت در محافل روشنفکری شناخته شد و مقالاتی را در روزنامه‌ها منتشر کرد.
او به طور فعال در بحث‌های مربوط به آزادی و مشروطیت، که در آن زمان در استانبول و سراسر امپراتوری عثمانی مطرح بودند، شرکت کرد. نورسی از مشروطیت حمایت کرد و استدلال نمود که این نظام با اصول اسلامی سازگار است.
با وجود تلاش‌هایش برای میانجی‌گری در جریان قیام ۳۱ مارس ۱۹۰۹، او به ناحق متهم شد و در دادگاه نظامی محاکمه گردید. اما پس از دفاعی قهرمانانه، تبرئه شد و پس از آن استانبول را ترک کرد و به شرق بازگشت.
نقش او در جنگ جهانی اول
هنگامی که جنگ جهانی اول آغاز شد، سعید نورسی در شهر وان بود. او بلافاصله یک هنگ داوطلبانه از شاگردان خود تشکیل داد و در جبهه‌های شرق آناتولی علیه ارتش مهاجم روسیه جنگید. او نقش مهمی در دفاع از منطقه داشت و بسیاری از شاگردانش به شهادت رسیدند.
نورسی خود در حین دفاع از سرزمینش مجروح و توسط روس‌ها اسیر شد. پس از تقریباً سه سال اسارت در روسیه، او موفق به فرار شد و از طریق ورشو، وین و صوفیه به استانبول بازگشت.
پس از بازگشت، با استقبال گرم دولتمردان و علما مواجه شد و به دارالحکمه الاسلامیه، نهادی که برای پاسخگویی به مسائل دینی و مقابله با جریان‌های ضداسلامی تأسیس شده بود، منصوب شد.
بدیع‌الزمان از درآمد این منصب برای چاپ و توزیع رایگان کتاب‌های خود استفاده کرد. در دوران اشغال استانبول، او با انتشار رساله “خطوات سته” (شش گام) نقشه‌های نیروهای اشغالگر را خنثی کرد. او همچنین با صدور فتوای مخالف، فتوای اعلام شورش علیه نیروهای ملی در آناتولی را بی‌اعتبار ساخت و مشروعیت جنبش آزادی‌بخش ملی را تقویت نمود.
ارتباط او با جنبش ملی
به دلیل فعالیت‌هایش، بدیع‌الزمان مورد احترام مجلس ملی در آناتولی قرار گرفت و بارها به آنکارا دعوت شد. در اواخر سال ۱۹۲۲، او به آنکارا سفر کرد و به طور رسمی در مجلس ملی مورد استقبال قرار گرفت.
اما در مدت اقامتش متوجه شد که سیاست‌های حاکم، رویکردی منفی نسبت به دین دارد. در واکنش، بیانیه‌ای ده ماده‌ای نوشت که در آن از معماران اصلاحات جدید خواست تا از نمادها و ارزش‌های اسلامی محافظت کنند. او همچنین دیدارهایی با مصطفی کمال داشت.
با وجود پیشنهادهای متعددی همچون خطیب رسمی شرق، نمایندگی مجلس و عضویت در هیئت امور دینی، بدیع‌الزمان تمام این پیشنهادها را رد کرد و به وان بازگشت. او هیچ ارتباطی با شورش شیخ سعید نداشت و حتی تلاش کرد شیخ سعید را از اقدام به قیام منصرف کند.
مردی اهل صلح
پس از شورش، بدیع‌الزمان از خلوت خود در وان به اجبار تبعید شد و ابتدا به “بوردور” و سپس به “بارلا”، روستایی در استان اسپارتا فرستاده شد. در آنجا، او مأموریت خود را برای “نجات ایمان” آغاز کرد و آثاری را نوشت که مبانی اعتقاد اسلامی را توضیح می‌دادند.
این نوشته‌ها که به عنوان رسائل نور شناخته می‌شوند، به سرعت مورد استقبال مردم قرار گرفتند، به‌ویژه کسانی که ایمانشان در معرض تهدید بود. نسخه‌های دست‌نویس این آثار از ۶۰۰,۰۰۰ عدد فراتر رفت.
مجموعه رسائل نور
مجموعه رسائل نور، که بیش از ۶۰۰۰ صفحه را شامل می‌شود، سنگ بنای مأموریت زندگی بدیع‌الزمان شد. با وجود آزار و اذیت‌های مداوم، نظارت‌های شدید و محاکمات، او با اراده‌ای استوار به خدمت خود ادامه داد.
آثار او، که بر پایه هدایت الهی نوشته شده‌اند، پاسخ‌هایی منطقی و عمیق به چالش‌های عصر مدرن ارائه می‌دهند و حقایق قرآن و اعجاز آن را اثبات می‌کنند.
امروزه رسائل نور در خانه‌های سراسر جهان و به زبان‌های مختلف خوانده می‌شود و با ارائه حکمت‌های جاودانه، نیازهای معنوی و فکری جامعه معاصر را برآورده می‌کند.
